Krijg de klere

Langs de drassige boorden van de Schelde kronkelt de cholera naderbij, in de winteravond,

naar dat hoopje hokken daar, en schuifelt als een schaduw onder de deur in kamer, als een stalleken, van Jozef de glazenmaker.

Het moet al wat over negen uur zijn, op de tafel staat in een cirkel licht de olielamp te branden en de klosjes zwenken nog altijd rond in het doolhof van het kantwerkkussen waarboven het bleek gezichtje hangt van het oudste dochtertje van de vijf, een meisje van een jaar of twaalf.

Ze heeft, zo moe, zo voorover gebukt, van de indringer niets bespeurd: ze werkt zonder om- of opzien door, zoals de kinderen gewoon zijn. En ineens begint zij te braken en te spuwen, een troebel vocht als wei van melk, gedurig en altijd weer, we weten niet waar het vandaan blijft komen.

Een koude, kouder dan de winter daarbuiten, kruipt over heel haar lichaampje rond, tot aan het zakje aan haar hart, hoe wij ook alles bijeenscharrelen om haar radeloos toe te dekken, en ze gaat me daar aan het roepen ...

Ach wat heeft dat meisje van de glazenmaker toen geroepen van dorst (...) tot zij paarsachtig blauw begint uit te slaan, de nagels worden schoon violet gekleurd, de vingers, heel het lijfje ziet na weinige tijd doodsblauw.

Uit: Aan de voet van het Belfort, Achilles Mussche, 1935 - 1945

Met deze tekst van Achilles Mussche begin ik deze blog. Deze tekst gaat over cholera, deze epidemie brak uit tussen 1830 en 1890. De oorzaak van dit virus lag aan een bacterie die in vervuild voedsel of water zit. Hierbij is een goede hygiëne van uiterst belang. In 2020 is dit vanzelfsprekend dat we regelmatig onze handen wassen en dat er daar genoeg voorzieningen voor zijn. Tweehonderd jaar geleden was de hygiëne iets minder evident.

Ik neem je mee doorheen de tijd naar Gent in 1832, België werd twee jaar ervoor onafhankelijk, de industriële revolutie was volop op gang getrokken. Dit zorgde voor meer werkgelegenheid, maar ook voor druk bevolkte steden waar de industrie hun vestiging vond.

Er was weinig te doen tegen cholera in die tijd, men rade de bewoners aan om een goede handhygiëne toe te passen, netheid en reinheid, onthouding van alcohol. Het stadsbestuur verwijderde mesthopen in de straten, maakte de rioleringen en de waterkanalen schoon en kalkten de openbare ruimtes wit.

Het kalken van de ruimtes dient om te ontsmetten.

De plaatselijke krant 'Gazette van Gent' gaf het volgende advies mee:

Houd de borst en de voeten warm.
Volt maer matig uw darmen.
Houd het achterpoortje open.
En laat dan den doctor lopen.

België werd door verschillende golven getroffen, dit maakte jammer genoeg vele slachtoffers. Cholera hield lang aan, maar de laatste ernstige uitbraak was in 1895. De ziekte is niet overal uitgestorven, als we kijken naar derde-wereld-landen zien we nog steeds uitbraak, dit door gebrek aan hygiëne. Vele mensen drinken nog besmet water. In deze landen sterven de mensen hier aan.

Conclusie:

De geschiedenis heeft ons geleerd dat een goede hygiëne van uiterst belang is, maar dat dit niet voor iedereen evident is om deze basisbehoefte te hebben. De beste maatregel die je kunt treffen terwijl er een epidemie door het land raast is een goede handhygiëne voorop te stellen. Hygiëne was bij cholera alsook nu met COVID-19 een belangrijke maatregel. Verder hoop ik dat we geen verschillende golven zullen kennen bij het Coronavirus, dit was echter wel het geval bij cholera.

Een klein weetje:

De inspiratie om over Cholera te schrijven kwam van de Nederlandse uitdrukking "Krijg de klere". Deze uitdrukking heb ik al een aantal keren gehoord door het kijken van Nederlandse series. Ik vroeg mij af van waar deze uitdrukking kwam en wat de betekenis hiervan is.

De uitdrukking "Krijg de klere" herinnerd aan de cholera epidemieën in Nederland, want het woord 'klere' verwijst naar kolere waarmee cholera bedoeld wordt.